Festivalul Bucovinean al Științei din Câmpulung Moldovenesc a fost foarte bine organizat, astfel încât participanții s-au bucurat de prezentările și discuțiile despre diverse subiecte, precum evoluția medicinei, istorie regională și personalitatea românilor, evoluția apiculturii și altele, însă și de Muzeul Arta Lemnului, unde s-a desfășurat evenimentul.

Participând pentru prima dată la acest festival pot spune că a fost o experiență rodnică. Intrând în contact cu comunitatea bucovineană a ajutat la înțelegerea însemnătății istorice și culturale a regiunii, național, ca român, însă și internațional din punctul de vedere al comunităților din Polonia, Ungaria, Ucraina și Republica Moldova. Datorită acestui eveniment am observat o conexiune între țările respective și tendința de a păstra aceste legături și tradiții, însă și de a face un schimb de cultură și de știință.

Un mare bonus de pe urma participării la aceste întâlniri este conectarea cu oameni de calitate, care împărtășesc o arie apropiată de interese, astfel fiind posibilă crearea unui network.

A VIII-A Ediție a Festivalului Bucovinean al Științei s-a desfășurat în timpul Zilelor Bucovinei din Câmpulung Moldovenesc, de asemenea un eveniment internațional, astfel pentru mine fiind o combinație foarte bună deoarece înafara întâlnirilor de interes științific întregul oraș a fost plin de viață. Au avut loc spectacole de dans și cântec popular, bucătării cu specific din diferitele regiuni sau țări și o cină organizată de primăria orașului într-o zonă montană unde am gustat puțin din frumusețile naturii și a monumentelor locale, din priveliștea superbă și desigur, din bucate tradiționale românești.

A fost o experiență pe care o recomand mai departe și cu care sper să mă reîntâlnesc în anii viitori.

Alexandru Corpade

Mocnym akcentem tegorocznego Bukowińskiego Festiwalu Nauki było spotkanie w Muzeum Miejskim w Dzierżoniowie w dniu 14  sierpnia, gdzie wśród zgromadzonych licznie słuchaczy dominowali Bukowińczycy wywodzący się z Pojany Mikuli, a więc rumuńskiej części regionu, którzy po II wojnie światowej osiedlili się w powiecie dzierżoniowskim. Wśród zaproszonych gości nie zabrakło wójta gminy Dzierżoniów Marka Chmielewskiego, od lat wspierające bukowińskie inicjatywy, oraz Dyrektora Festiwalu „Bukowińskie Spotkania” Zbigniewa Kowalskiego.    

Podobnie jak w Jastrowiu czy Lubaniu, także na spotkanie przy ulicy Świdnickiej 30 złożyło się kilka elementów. W pierwszym,  zatytułowanym Bliscy nieznajomi, swoją wiedzą na temat Bukowiny podzielili się historycy Jarosław Durka i Krzysztof Nowak. Pierwszy zaprezentował swoje nowe odkrycia w temacie poszukiwań Bukowińczyków walczących o niepodległą Polskę od 1914 roku, drugi problem ostatnich transportów reemigrantów z Bukowiny, których pierwsza, powojenna odsłona zakończyła się w 1950 roku. Kolejne wyjazdy odbywały się już tylko indywidualnie, ale należy odnotować bardzo ważny fakt wyjazdu w 1958 roku 63 osób z Pojany Mikuli w okolice Dzierżoniowa.   

Także i w tym roku nie zabrakło bukowińskich wspomnień i refleksji, które stały się dobrą tradycją dzierżoniowskich spotkań. Tym razem, prowadzące spotkanie Magdalena Pokrzyńska i Helena Krasowska zaprosiły do rozmowy o bukowińskich korzeniach, kontaktach i codziennym przeżywaniu „bukowińskości”, jednym słowem o Bukowinie w sercu, Janinę Markulak wraz córkami Pauliną Pycką i Weroniką Pycką (siostrami z domu Markulak, które wyszły za mąż za braci). Następnie przyszła kolej na promocję książki H. Krasowskiej  „Polacy między Donem, Dniestrem a Prutem”. Biografie językowe na temat  losów Polaków i języka polskiego na obecnych pograniczach między Ukrainą, Rumunią a Republiką Mołdawii. 

Program spotkania obejmował również wystawy multimedialne. Magdalena Pokrzyńska zaprezentowała temat  Dziedzictwo kulturowe w życiu lokalnym i rodzinnym środowisk polskich na Bukowinie a Helena Krasowska Wielojęzyczność indywidualną. Z kolei Dyrektor Muzeum Miejskiego Henryk Smolny, jednocześnie Bukowińczyk z pochodzenia,  przypomniał dorobek tej placówki w upowszechnianiu wiedzy o Bukowinie i miejscowych Bukowińczykach przez pryzmat wydawanego od 1991 „Rocznika Dzierżoniowskiego”. Spotkanie zamknął prowadzony od kilku lat przez Roberta Pokrzyńskiego Bukowiński Klub Filmowy.

Dzierżoniowskie Spotkanie  uświetnił występ Chóru Żeńskiego „Canzona” z Olesznej, pod batutą Pauliny Pycki, w którego składzie są także osoby rodzinnie związane z Bukowiną. 

Do zobaczenia za rok!

K.Nowak

„Tutaj dalej mieszkają Bukowińczycy”. Po raz drugi mieszkańcy Gminy Iłowa oraz powiatów żagańskiego i żarskiego mogli uczestniczyć w Bukowińskim Festiwalu Nauki. 18 sierpnia 2023 roku sala multimedialna Biblioteki Kultury w Iłowej wypełniła się licznie zgromadzoną publicznością, która mogła wysłuchać prelekcji, wykładów oraz obejrzeć filmy poruszające tematykę bukowińską. 

To nie przypadek, że w Iłowej odbywa się festiwal, tutaj do dzisiaj mieszkają potomkowie Bukowińczyków, którzy po drugiej wojnie światowej przybyli na ziemie lubuskie. Stąd spore zainteresowanie wydarzeniem. Atmosfera była wyjątkowa, tematyka wykładów zróżnicowana i inspirująca, dyskusje interesujące poznawczo, nie obyło się też bez chwil wzruszeń i wspomnień. W Iłowej gościły pomysłodawczynie wydarzenia - dr Magdalena Pokrzyńska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Zielonogórskiego i prof. dr hab. Helena Krasowska z Instytutu Slawistyki PAN, które od lat wspólnie organizują konferencje i festiwale nauki. Od wielu lat współpracują również na niwie naukowej, prowadząc badania terenowe – głównie na Bukowinie. 

W ramach cyklu „Bliscy nieznajomi” prof. dr hab. Helena Krasowska przedstawiła wykład „Losy rodzin – losy języków. Studium przypadków”. W ramach Bukowińskiego Klubu Filmowego zebrani mogli zobaczyć dokument „Polacy z Ukrainy. Mikrohistorie współczesne” autorstwa Sebastiana Zielonki. Film wywołał burzliwą dyskusję uczestników festiwalu, gdyż pokazywał tereny na Ukrainie objęte wojną. Drugim filmem, który zaprezentował Robert Pokrzyński był dokument etnograficzny „Międzywojenna Rumunia w pracach Dimitrie Gusti”.

Dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Bukowińskie Spotkania” Zbigniew Kowalski przedstawił w formie wystawy multimedialnej zespoły bukowińskie z terenu powiatu żagańskiego – „Stanowianie”, „Jodełki” i „Watra”. Punktem programu, który cieszył się największym zainteresowaniem mieszkańców Iłowej był wykład oraz wystawa poświęcone Grupie Poetyckiej „Wołyń” autorstwa prof. Lecha Szajdaka. Wszystko przez fakt, że jedna z członkiń grupy – Zofia Wierzbicka po zakończeniu drugiej wojny światowej przyjechała doi Iłowej i tutaj pracowała w szkole podstawowej. 

Dopełnieniem iłowskiej edycji Bukowińskiego Festiwalu Nauki był II Lubuski Festiwal Kuchni Bukowińskiej, który zgromadził zespoły z terenu województwa dolnośląskiego i lubuskiego. 

Bartosz Kuświk 

Bukowiński Festiwal Nauki oczami nowicjuszy, czyli początek bukowińskiej przygody

Warszawa skąpana była w pięknym wiosennym słońcu, kiedy w pokoju dyrekcyjnym Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk odbyło się pierwsze spotkanie Centrum Kompetencji Cyfrowych UW z dr hab. Heleną Krasowską. Był to 2019 rok. Zbliżał się termin złożenia wniosku w konkursie NPRH (Narodowy Program Rozwoju Humanistyki), a Helena Krasowska starała się przekazać nam, jakimi pracami się zajmuje, i zrozumieć, w jakim zakresie moglibyśmy pomóc Jej w prowadzeniu badań dokumentacyjnych. Spotkanie było niezwykle ciekawe. Obie strony wyszły z niego z silnymi przekonaniami - my o pełnym zrozumieniu zakresu merytorycznego projektu i materii, z którą przyjdzie się nam zmierzyć, a prof. Krasowska (wówczas Wicedyrektor IS PAN) o zakresie naszych kompetencji i planowanych pracach. O tym, jak bardzo niedoszacowane były to wyobrażenia o swojej wzajemnej wiedzy, mieliśmy się dopiero przekonać. Wniosek projektowy został napisany i złożony. Przedziwne meandry jego oceny, procedowania i ogłoszenia sprawiły, że przez kolejne cztery lata właściwie nie mieliśmy informacji o jego dalszych losach. Dr hab. Helena Krasowska została profesorem zwyczajnym, nasza jednostka rozrosła się i zdążyła zmienić miejsce swojej siedziby, gdy nagle wiosną 2023 r. okazało się, że będziemy jednak realizowali wspólny projekt. Wszystko zaczęło błyskawicznie przyśpieszać. Już późną wiosną Pani Profesor zaprosiła nas do udziału w Bukowińskim Festiwalu Nauki, który był częścią 34. Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego “Bukowińskie Spotkania”. Ale jak to “34”? To był pierwszy sygnał, że być może nie doceniliśmy skali tego, z czym za chwilę mieliśmy się zmierzyć…

Zaplanowaliśmy wyjazd do Jastrowia prosto na pierwszy dzień konferencji (z pominięciem pierwszych dni całego Festiwalu). Bazując na dotychczasowych doświadczeniach konferencyjnych zakładaliśmy, że wraz z Kierowniczką projektu zaprezentujemy jego założenia od strony technicznej i dokumentacyjnej oraz pokażemy możliwości, jakie dają tzw. nowe technologie w zachowaniu dziedzictwa kulturowego. Mieliśmy też nadzieję, że dowiemy się więcej o Bukowinie. Już w pierwszych godzinach po przyjeździe zrozumieliśmy, jak mylne to były założenia. Owszem, zaprezentowaliśmy swoje plany i pozyskaliśmy wiedzę, ale zaczęło do nas docierać, że to nie jest zwykły festiwal, zwykła konferencja, zwykli ludzie i zwykłe spotkanie. Poczuliśmy, że zostaliśmy wpuszczeni do nieznanego nam, bukowińskiego wymiaru rzeczywistości.

Sama konferencja znacznie różniła się od tych, w których zdarza nam się uczestniczyć - przede wszystkim ze względu na publiczność. Osoby obecne na sali niejednokrotnie doskonale znały tematykę wystąpień z własnych doświadczeń, rodzinnych opowieści, własnych poszukiwań. Publiczność nie występowała tu zatem w roli odbiorców wiedzy - była jej źródłem, weryfikując informacje, aktywnie włączając się w dyskusje i rekonstruowanie wydarzeń. Badanie Bukowiny i mówienie o niej było w rzeczywistości badaniem losów ich rodzin i mówieniem o nich. I tego samego miała dotyczyć nasza praca w projekcie, co z jednej strony nas zachwyciło, a z drugiej wytworzyło ogromną presję i obawy, czy zdołamy na tyle wniknąć w świat Bukowiny, by uchwycić jego elementy naszymi metodami i narzędziami dokumentacyjnymi. 

Po zakończeniu obrad wszystko przyspieszyło jeszcze bardziej. Kręciło nam się w głowach od występów Zespołów i spotkań z osobami związanymi z Bukowiną. Poznaliśmy Dyrektora Festiwalu, Zbigniewa Kowalskiego (od następnego dnia nazywanego “Drogim Zbigniewem”), dr Magdalenę Pokrzyńską, Maję Fisjuk, Natalię Karalasz, prof. Krzysztofa Nowaka, Karolinę Frączek, a także pierwsze osoby z Zespołów, zarówno polskich, jak i węgierskich czy rumuńskich. A potrawy i napoje, których spróbowaliśmy podczas części Bukowińskie Smaki, zupełnie skradły nasze serca.

I zanim się obejrzeliśmy, piszemy ten tekst już po pobycie w Nowym Sołońcu, gdzie zostawiliśmy wielu naszych nowych przyjaciół, z Gerwazym i Victorią Longher, księdzem Stanisławem, siostrą Bronisławą, Anią Zielonką oraz wszystkimi wspaniałymi Ciotkami na czele. Ale to już zupełnie inna historia.

Z dzisiejszej perspektywy nie możemy uwierzyć, że jeszcze w maju Bukowina i jej mieszkańcy nie byli częścią naszego życia i naszej rzeczywistości.

Dominik Purchała, Aneta Daszuta (Centrum Kompetencji Cyfrowych UW)